نقش ژئوشیمی زیست محیطی و ژئوشیمی پزشکی در مدیریت بلایای شهری
تاریخ پر است از شهرهایی که در اثر بلایای طبیعی و انسانی مانند فوران آتشفشانی، زمین لرزه، آتش سوزی های زیستگاههای حیات وحش و مناطق شهری، طوفان ها، سونامی ها، سیل ها، آتش سوزی های شهری، حملات تروریستی و درگیری های مسلحانه از بین رفته اند یا به طور قابل توجهی آسیب دیده اند. رشد کلانشهرها افراد بیشتری را در معرض آسیبهای احتمالی ناشی از حوادث آینده قرار می دهد. علاوه بر خسارات جسمی، تلفات و جراحات ناشی از آنها، بلایای ناگهانی شهری همچنین می تواند حجم زیادی از مواد بالقوه خطرناک را به محیط زیست منتقل کند. بسته به نوع فاجعه، این مواد می توانند از یک منبع منفرد یا منابع متعددی تولید شوند و شامل یک ترکیب شیمیایی یا ترکیبی از بسیاری از اجزای مختلف باشند. در واکنش به فرآیندهای محیطی، این مواد می توانند تغییرات چشمگیری در ترکیب شیمیایی و فیزیکی خود چه از نظر مکانی و چه با فاصله گرفتن از منبع و با گذشت زمان از وقوع یک فاجعه ایجاد کنند. این تغییرات می توانند بطور قابل توجهی اثرات زیست محیطی مواد را تحت تأثیر قرار داده و مسیرهای بالقوه تماس (exposure) و سمیت را برای جامعه شهری تغییر دهد.
تاریخ پر است از شهرهایی که در اثر بلایای طبیعی و انسانی مانند فوران آتشفشانی، زمین لرزه، آتش سوزی های زیستگاههای حیات وحش و مناطق شهری، طوفان ها، سونامی ها، سیل ها، آتش سوزی های شهری، حملات تروریستی و درگیری های مسلحانه از بین رفته اند یا به طور قابل توجهی آسیب دیده اند. رشد کلانشهرها افراد بیشتری را در معرض آسیبهای احتمالی ناشی از حوادث آینده قرار می دهد. علاوه بر خسارات جسمی، تلفات و جراحات ناشی از آنها، بلایای ناگهانی شهری همچنین می تواند حجم زیادی از مواد بالقوه خطرناک را به محیط زیست منتقل کند. بسته به نوع فاجعه، این مواد می توانند از یک منبع منفرد یا منابع متعددی تولید شوند و شامل یک ترکیب شیمیایی یا ترکیبی از بسیاری از اجزای مختلف باشند. در واکنش به فرآیندهای محیطی، این مواد می توانند تغییرات چشمگیری در ترکیب شیمیایی و فیزیکی خود چه از نظر مکانی و چه با فاصله گرفتن از منبع و با گذشت زمان از وقوع یک فاجعه ایجاد کنند. این تغییرات می توانند بطور قابل توجهی اثرات زیست محیطی مواد را تحت تأثیر قرار داده و مسیرهای بالقوه تماس (exposure) و سمیت را برای جامعه شهری تغییر دهد.
ژئوشیمی زیست محیطی سنتی و سایر تحقیقات علوم زمین اطلاعات مهمی را در یاری رسانی به انجام واکنش مطلوب در برابر فاجعه فراهم می آورد. این علوم می توانند اجزای فیزیکی، شیمیایی و میکروبی مواد فاجعه بار را با جزئیات توصیف کنند؛ اثرات آنها و ارزیابی سهم نسبی مواد از منابع متعدد را ارزیابی کنند و پراکندگی و تکامل مواد فاجعه بار را در محیط پایش، مدلسازی و نقشه آنها را تهیه کند. رویکرد فرآیند گرایی که به طور گسترده در ژئوشیمی زیست محیطی مورد استفاده قرار می گیرد، نقش مهمی در روشن ساختن چگونگی تغییرات مواد فاجعه آمیز و نیز تعیین ویژگیهای شرایط محیطی قبل و بعد از وقوع فاجعه بازی می کند. اطلاعات ژئوشیمیایی نیز به شناسایی گزینه های مناسب دفع مواد فاجعه بار کمک می کند تا تأثیرات زیست محیطی مضاعف و یا تماس را به حداقل برساند.
تحقیقات ژئوشیمی پزشکی برای شناخت ویژگیهایی که بر مسیرهای مواجه با مواد فاجعه زا و سمیت آنها بر جامعه شهری و اکوسیستم ها تأثیر میگذارد نیاز است. با اینگونه اطلاعات، ارتباطات (یا فقدان آن) بین مواجهه با مواد فاجعه بار و اثرات بهداشتی محیطی برای انواع مختلف بلایای شهری بهتر درک خواهد شد.
بطور خلاصه می توان گفت که مطالعات ژئوشیمی زیست محیطی و پزشکی به ما کمک می کند تا (1) منابع و رفتارهای زیست محیطی مواد فاجعه بار را بشناسیم، (2) تهدیدات احتمالی مواد را برای محیط شهری و سلامت جامعه شهری ارزیابی کنیم، (3) راهبردهایی را برای پاکسازی یا دفع آنها طراحی کنیم، و (4) اثرات بالقوه زیست محیطی و بهداشتی ناشی از بلایای شهری آینده را پیش بینی و کاهش دهیم. در پایان، دستاوردهای مطالعات ژئوشیمیایی و سایر یافته های علوم زمین آموخته شده از بلایای گذشته برای کمک به برآورد، آماده سازی و افزایش تاب آوری شهرها در برابر اثرات محیطی و بهداشتی مربوط به حوادث آینده ضروری است.
